Franciszek Tarnowski
Dane
-
Kategoria i tagi:
-
Imiona i nazwisko:
Franciszek Tarnowski
-
Daty życia:
1889-1975
-
Dzielnica:
5
-
Adres:
ul. Mazowiecka, Kraków
Franciszek Tarnowski urodził się w 1889 roku. Mieszkał przy ulicy Mazowieckiej i był murarzem z Krowodrzy. Na Konkursach Szopek Krakowskich był obecny już od pierwszej edycji w 1937 roku. Należał do grupy czołowych szopkarzy działających w połowie XIX wieku: Tadeusz Ruta, Antoni Wojciechowski, Stefan Mitka, Zdzisław Dudzik, Władysław Turski i Wacław Morys. W 1958 roku Sąd Konkursowy wyróżnił go do nagrody dla zasłużonych szopkarzy. Rok później otrzymał złotą odznakę – „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa” od Prezydium Rady Narodowej miasta Krakowa, na wniosek Dyrekcji Muzeum Historycznego miasta Krakowa. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się w salach MHK przy ulicy św. Jana. Aktu dokonał zastępca przewodniczącego Prezydium RN miasta Krakowa dr Jan Garlicki. Oprócz Franciszka Tarnowskiego laureatami byli szopkarze: Włodzimierz Malik, Władysław Osiński, Zdzisław Dudzik i Antoni Wojciechowski.
Szopki Tarnowskiego charakteryzowały się dobrymi proporcjami i bogactwem drobnych ozdób. Dominującym materiałem był staniol. Autor uwielbiał zabawy z elementami architektury Krakowa. W szopce z 1948 roku, jako pierwszej, zastosował motyw kopuły z kaplicy Zygmuntowskiej, pod którą umieścił scenkę ze Świętą Rodziną. Motyw ten przechwycili później inni szopkarze. Podczas konstruowania swoich dzieł nie korzystał z żadnych rysunków albo projektów; nie kierował się ustalonym porządkiem. O tym, że jego szopki bardzo ceniono może świadczyć fakt, że w 1955 r. jedną z szopek zakupił ówczesny prezydent Krakowa – Tadeusz Mrugacz. Franciszek Tarnowski uczestniczył w Konkursach Szopek Krakowskich 19 razy (1937, 1938, 1945-1949, 1953-1960,1962-1964, 1966). Z jego warsztatu wychodziły szopki średnie i małe. Był ośmiokrotnym laureatem I nagrody (1947, 1949, 1953, 1955, 1957 – za szopki 3-wieżowe, 1954 – za szopkę 5-wieżową, 1966 – za szopkę średnią i 1956 – za szopkę małą), dziewięciokrotnie zdobył II nagrodę (1946, 1948, 1953, 1956, 1958-1960, 1962, 1964), a jednokrotnie III i IV nagrodę (kolejno: 1938 i 1958). Dwie szopki Franciszka Tarnowskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Krakowa. Jedna z nich brała udział w zagranicznych wystawach w Telgte (1969-1970) i Neapolu (1970). Zmarł w 1975 roku.
Opis na podstawie pracy Magdaleny Kwiecińskiej i Małgorzaty Niechaj Portrety twórców szopek krakowskich, Tadeusza Wrońskiego Konkursy Szopek Krakowskich i Anny Szałapak Szopka Krakowska jako zjawisko folkloru krakowskiego na tle szopki europejskiej.
Bibliografia (3)
Galeria
Juror Witold Chomicz (z lewej) podczas rozmowy z Franciszkiem Tarnowskim. Zdjęcie wykonano podczas 16 edycji Konkursu Szopek Krakowskich w 1958 roku.
Szopka Franciszka Tarnowskiego z 1948 r. II nagroda na VI Konkursie Szopki Krakowskiej. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-1/Xa). [#opisujemy: fotografia kolorowa, duża szopka krakowska, trójwieżowa, wieża środkowa zwieńczona baniastym hełmem, wieże boczne wzorowane na wyższej wieży kościoła Mariackiego. W centrum I kondygnacji znajduje się wnęka ze Świętą Rodziną w towarzystwie pasterzy, dzieci i aniołów. Dominuje kolor czerwony, złoty i srebrny]
Szopka Franciszka Tarnowskiego z 1949 r. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-178/Xa). [#opisujemy: fotografia kolorowa, mała szopka krakowska, trójwieżowa, wieża środkowa zwieńczona cebulastym hełmem, wieże boczne wzorowane na wyższej wieży kościoła Mariackiego. W centrum I kondygnacji znajduje się wnęka ze Świętą Rodziną w towarzystwie pasterzy i owiec. Nad wnęką widnieje napis "Wesołych Świąt". W centrum II kondygnacji, pod spiczastą kopułą, został umieszczony herb miasta Krakowa. Flankują go dwie spiczaste wieżyczki. Dominuje kolor fioletowy i srebrny]
Sprawdź w tym tygodniu
-
Walenty Nalepa
Podmajstrzy murarski. Pochodził ze Zwierzyńca, gdzie zamieszkiwał w domu przy ulicy Księcia Józefa. Lajkonikiem po raz pierwszy został w 1916 roku. Miało to miejsce po rocznej przerwie w przeprowadzaniu pochodu związanej z sytuacją wojenną. Nalepa służył w tym czasie w austro-węgierskiej jednostce wojskowej stacjonującej w Witkowicach,
-
Wojciech Rożek
Urodził się w dniu 13 kwietnia 1951 roku w Krakowie. Dołączył do orszaku w 1997 roku jako muzyk kapeli Mlaskoty grający na tubie. Następnie przez kilka lat wędrował z orszakiem w stroju Tatara i włóczka. Ostatni raz stan zdrowia pozwolił Wojciechowi Rożkowi uczestniczyć w pochodzie w 2019 roku. Pochodził z Krakowa, lecz doświadczenie m
-
Zbigniew Glonek
Zbigniew Glonek urodził się w 1949 roku w podkrakowskich Mydlnikach. Wspomina, że pierwszy raz na pochód Lajkonika zabrała go mama: Mama dbała o to, bo rzeczywiście była taka piękna tradycja. Bywałem na rynku jako dziecko i powiem szczerze, nie dziwię się teraz tym małym, wspaniałym dzieciom, które otaczają mnie, bo rzeczywiście od
-
Zbigniew Grzech
Zbigniew Grzech urodził się 18 maja 1937 roku w Krakowie, na osiedlu Oficerskim. Wkrótce po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Cieszyna, z powodu pracy jego ojca w tamtejszej hucie. Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, wrócili do Krakowa. Po wojnie zamieszkali na ul. Limanowskiego 9 w Podgórzu i tam mały Zbyszek chodził d
-
Witold Kawecki
Witold Kawecki urodził się w 1968 roku. W młodości mieszkał przy placu Wolnica. Pierwszy raz wziął udział w Konkursie Szopek Krakowskich jako 9-letni uczeń. Ma brata Tomasza, który również jest szopkarzem. Brał udział w Konkursach 8 razy (1977-1981, 1983, 1984 i 1988). Konkurował z innymi najpierw w grupie szopek młodzieżowych, a późni
-
Kazimierz Rozpędzik
Kazimierz Rozpędzik urodził się w 1964 roku. Mieszkał w Kryspinowie. Zaczął uczestniczyć w Konkursach Szopek Krakowskich jako 16-letni uczeń. Jego ojciec Janusz również był szopkarzem. Do tworzenia szopek Kazimierz zachęcił swoją młodą córkę Agnieszkę, która również brała udział w Konkursach. Wraz z nią uruchomił w rodzimym mieście pro