Plac Na Stawach

Serce Półwsia Zwierzynieckiego, niegdyś „krainy andrusów”. W tym miejscu znajdowały się kiedyś stawy rybne należące do Sióstr Norbertanek, które zasypano na przełomie XIX i XX wieku. Powstały w ten sposób plac stał się miejscem handlu, gdzie swoje produkty sprzedawali rolnicy z podkrakowskich wsi, a obecnie może kupić w tym miejscu bardzo różnorodny asortyment. W narożnej kamienicy przy Placu Na Stawach 14A mieścił się kilka dekad temu słynny Bar na Stawach. Był to jeden z tych miejskich lokali, gdzie więcej się piło niż jadło. W pamięci mieszkańców Zwierzyńca i miłośników folkloru krakowskiego bar zapisał się za sprawą jego wyjątkowej przedmiejskiej klienteli. Do baru przychodzili na halbę, czyli kufel „okocimiera” lub czegoś mocniejszego z zagryzką przekupnie handlujący na pobliskich placach, furmani, dzielnicowi pijaczkowie, ludzie różnych profesji: wózkarze, malarze pokojowi (zwani majlorzami), grajkowie uliczni i drobni rzemieślnicy, a także największe „osobowości” przedmieść, jak do dziś wspominani na Zwierzyńcu Edek Partyzant, Jasiu Krawiec, Czesiek Czorny i przede wszystkim Aleksander Łodzia-Kobyliński „Makino”, który uchwycił atmosferę baru i uwiecznił jej bywalców w piosenkach kapeli Andrusy. Do stworzenia legendy Baru Na Stawach walnie przyczynił się Jerzy Harasymowicz za sprawą poematu Bar na stawach (1972), w którym uchwycił niepowtarzalne słownictwo zwierzynieckich andrusów.

Baru na Stawach już nie ma, lecz plac nadal jest ważnym miejsce na mapie krakowskiego folkloru. Jest to pierwsze ważniejsze miejsce, które odwiedza orszak Lajkonika w czasie swojego pochodu w czwartek oktawy święta Bożego Ciała. Po ostatnich przygotowaniach, które mają miejsce w siedzibie pobliskich Wodociągów Miasta Krakowa i spotkaniu z prezesem i pracownikami tego przedsiębiorstwa Konik Zwierzyniecki wyrusza w tanecznym rytmie na ulice. Orszak zatrzymuje się na ulicy Senatorskiej. Kapela Mlaskoty gra melodie znane każdemu mieszkańcowi Zwierzyńca. Lajkonik natomiast zapuszcza się w wąskie uliczki targowiska w asyście swoich przybocznych, którzy torują drogę wśród tłumów. Czuć w powietrzu rozmaite zapachy sprzedawanych produktów. Kupcy czekają na ten moment cały rok. Znają wcielającego się w postać Tatarzyna Mariusza Glonka, tak jak pamiętają jego tatę i poprzednika – Zbigniewa Glonka. Obaj przecież robią na co dzień w tym samym miejscu zakupy. Sprzedawcy czekają z przygotowanymi datkami na podejście Lajkonika i uderzenie buławą „na szczęście”. Z racji na napięty harmonogram dnia, Lajkonik musi dość szybko się przemieszczać, i jednie na chwilę przystawać przy kolejnych stoiskach, zamieniać kilka słów ze sprzedawcami i gnać dalej. Każdy próbuje zwrócić na siebie uwagę Lajkonika, żeby nie zostać pominiętym: Proszę jeszcze do nas, my mamy pieniążki, my mamy haracz! Słychać brzęk wpadających do koszyczka monet i życzenia dla kupców od Lajkonika: Dużo zdrowia życzę, oby interes się kręcił. Po chwili jednak dudniący dźwięk wielkiego bębna przypomina, że orszak musi podążać dalej.