Andrzej Morański
Dane
-
Kategoria i tagi:
-
Imiona i nazwisko:
Andrzej Morański
-
Daty życia:
1948-1997
-
Adres:
ul. Słowackiego, Kamienna Góra (Dolnośląskie)
Andrzej Morański urodził się w 1948 roku. Należał do nielicznej grupy szopkarzy, którzy nie pochodzili z Krakowa, bowiem na stałe zamieszkiwał w Kamiennej Górze (Dolnośląskie) na ulicy Słowackiego. Z zawodu zajmował się ślusarstwem. Do udziału w swoim pierwszym Konkursie Szopek Krakowskich (1983) zachęcił go syn Przemek, który był zachwycony wystawą szopek podczas wizyty w Krakowie. Następnego roku zdobył już I nagrodę (grupa szopek średnich), a w kolejnych latach nie ustępował z podium. W 1985 roku jedna z jego szopek stała się powodem dla afery. Morański umieścił w niej postać Wojciecha Jaruzelskiego, co nie spodobało się krakowskiej cenzurze. Finalnie figurka została usunięta z szopki, dzięki czemu mogła być prezentowana na wystawie pokonkursowej. Wraz z Tadeuszem Żmirkiem był prekursorem w stosowaniu kolorowej metalowej cienkiej blachy, która charakteryzowała się większą trwałością od staniolu. Przez długi czas jury konkursowe nie było w stanie zaakceptować tego faktu, ale ich pogląd zmienił się dzięki wybitnym konstrukcjom i proporcjom szopek obydwu twórców. Corocznie uczestniczył w Konkursach Szopek Krakowskich w latach 1983-1996, na których wystawiał szopki średnie, małe i miniatury. 11 razy zdobył I nagrodę (1984, 1985, 1987, 1989-96 – za szopki średnie), jednokrotnie II nagrodę (1996 za szopkę średnią) i trzykrotnie III nagrodę (1986 za dużą szopkę, 1988 za średnią szopkę i 1988 za małą szopkę). Otrzymał również dwie nagrody za udział i trzy wyróżnienia. Trzy szopki Andrzeja Morańskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Krakowa. Każda z nich znalazła się na zagranicznej wystawie, m.in.: w Taorminie (1986-1987), Wiedniu (1987-1988), Messynie (1989-1990), Paryżu (1990-1991), Sewilli (1992) i Chicago (1994-1995). Zmarł w 1997 roku.
Opis na podstawie pracy Magdaleny Kwiecińskiej i Małgorzaty Niechaj Portrety twórców szopek krakowskich, Tadeusza Wrońskiego Konkursy Szopek Krakowskich i Anny Szałapak Szopka Krakowska jako zjawisko folkloru krakowskiego na tle szopki europejskiej.
Bibliografia (3)
Galeria
Andrzej Morański z małżonką podczas 44 edycji Konkursu Szopek Krakowskich w 1986 roku.
Szopka Andrzeja Morańskiego z 1985 r. I nagroda w grupie szopek średnich. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-132/Xa). Fot. Jacek Kubiena. [#opisujemy: fotografia kolorowa, średnia szopka krakowska, trójwieżowa, wieża środkowa przypomina wyższą wieżę kościoła Mariackiego, wieże boczne zwieńczone barokowymi hełmami. Pośrodku I kondygnacji tańczy para krakowska. Towarzyszom im: baba z wałkiem, handlarz złotem, waluciarz, pasterz. We wnękach bocznych wieżyczek stoją milicjanci. Wewnątrz znajduje się król Herod, śmierć, diabeł, krakowiak, anioł i Turoń. Na 1 planie II kondygnacji, po obu stronach herbu miasta Krakowa stoją Jerzy Urban i Wojciech Jaruzelski. W bocznych wnękach stoją kosynierzy. Powyżej, po obu stronach emblematu z orłem stoi para góralska. Pod kopułą kaplicy Zygmuntowskiej mieści się Święta Rodzina. W sąsiednich małych wieżyczkach znajdują się aniołowie. Szopka wielobarwna]
Szopka Andrzeja Morańskiego z 1991 r. I nagroda w grupie szopek średnich. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-197/Xa). [#opisujemy: fotografia kolorowa, średnia szopka krakowska, trójwieżowa, wieża środkowa wzorowana na wyższej wieży kościoła Mariackiego, wieże boczne zwieńczone baniastymi hełmami. We wnęce I kondygnacji, pod kopułą wzorowaną na kaplicy Zygmuntowskiej, mieści się Święta Rodzina. Na przede stoją: śmierć, tańcząca para, Trzej Królowie, dwaj aniołowie, pasterz z barankiem, Lajkonik, Żyd, kominiarz tańczący z dziewczyną. II kondygnacja posiada balkonik, na którym stoi para krakowska (po lewej stronie) i para góralska (po prawej). W bocznych wnękach stoją krakowscy kosynierzy. Dominuje kolor czerwony, zielony, niebieski, złoty i srebrny]
Szopka Andrzeja Morańskiego z 1992 r. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-199/Xa). Fot. Jacek Kubiena. [#opisujemy: fotografia kolorowa, szopka pięciowieżowa, wieża środkowa pokryta baniastym hełmem, niższe wieże wzorowane na wieży Zegarowej, wieże zewnętrzne nawiązują do wyższej wieży kościoła Mariackiego. W centrum I kondygnacji znajduje się wnęka ze Świętą Rodziną, Trzema Królami i krakowiakiem z gwiazdą. Przed wnęką stoi Lajkonik. Po prawej stronie stoi Andrzej Szczygieł (ówczesny dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa) i Anna Szałapak (kustosz, opiekunka szopkarzy i szopek w Muzeum). Po lewej kostucha, diabeł i Twardowski z żoną. Powyżej pary krakowiaków i górali, we wnękach stoją aniołowie z trąbami. Dominuje kolor czerwony, zielony i złoty]
Zbliżenie na scenkę z figurkami z szopki Andrzeja Morańskiego. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-199/Xa). Fot. Jacek Kubiena. [#opisujemy: fotografia kolorowa. Od lewej: ułan, kostucha z kosą, diabeł, żona Twardowskiego i Twardowski. Tyłem stoi jeden z Trzech Królów. Nad arkadą stoi krakowiak z krakowianką. W oknach pod arkadami autor umieścił malutkie szkice szopek krakowskich]
Sprawdź w tym tygodniu
-
Walenty Nalepa
Podmajstrzy murarski. Pochodził ze Zwierzyńca, gdzie zamieszkiwał w domu przy ulicy Księcia Józefa. Lajkonikiem po raz pierwszy został w 1916 roku. Miało to miejsce po rocznej przerwie w przeprowadzaniu pochodu związanej z sytuacją wojenną. Nalepa służył w tym czasie w austro-węgierskiej jednostce wojskowej stacjonującej w Witkowicach,
-
Wojciech Rożek
Urodził się w dniu 13 kwietnia 1951 roku w Krakowie. Dołączył do orszaku w 1997 roku jako muzyk kapeli Mlaskoty grający na tubie. Następnie przez kilka lat wędrował z orszakiem w stroju Tatara i włóczka. Ostatni raz stan zdrowia pozwolił Wojciechowi Rożkowi uczestniczyć w pochodzie w 2019 roku. Pochodził z Krakowa, lecz doświadczenie m
-
Zbigniew Glonek
Zbigniew Glonek urodził się w 1949 roku w podkrakowskich Mydlnikach. Wspomina, że pierwszy raz na pochód Lajkonika zabrała go mama: Mama dbała o to, bo rzeczywiście była taka piękna tradycja. Bywałem na rynku jako dziecko i powiem szczerze, nie dziwię się teraz tym małym, wspaniałym dzieciom, które otaczają mnie, bo rzeczywiście od
-
Zbigniew Grzech
Zbigniew Grzech urodził się 18 maja 1937 roku w Krakowie, na osiedlu Oficerskim. Wkrótce po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Cieszyna, z powodu pracy jego ojca w tamtejszej hucie. Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, wrócili do Krakowa. Po wojnie zamieszkali na ul. Limanowskiego 9 w Podgórzu i tam mały Zbyszek chodził d
-
Witold Kawecki
Witold Kawecki urodził się w 1968 roku. W młodości mieszkał przy placu Wolnica. Pierwszy raz wziął udział w Konkursie Szopek Krakowskich jako 9-letni uczeń. Ma brata Tomasza, który również jest szopkarzem. Brał udział w Konkursach 8 razy (1977-1981, 1983, 1984 i 1988). Konkurował z innymi najpierw w grupie szopek młodzieżowych, a późni
-
Kazimierz Rozpędzik
Kazimierz Rozpędzik urodził się w 1964 roku. Mieszkał w Kryspinowie. Zaczął uczestniczyć w Konkursach Szopek Krakowskich jako 16-letni uczeń. Jego ojciec Janusz również był szopkarzem. Do tworzenia szopek Kazimierz zachęcił swoją młodą córkę Agnieszkę, która również brała udział w Konkursach. Wraz z nią uruchomił w rodzimym mieście pro