Marian Więcek

Marian Więcek urodził się 25 kwietnia 1935 we wsi Łomna. Od 1958 roku mieszkał w Krakowie w Nowej Hucie. Z dzielnicą tą był bardzo związany. Z wykształcenia był technikiem budowlanym. W rodzinie jego bardzo żywa była tradycja chodzenia po kolędzie i odgrywania teatrzyków jasełkowych, w których uczestniczył. Był samoukiem. Z dumą mówił, że wnukowie zaczęli wykonywać szopki przyglądając się jego pracy. Mając 10 lat wykonał pierwszą trójwieżową szopkę, której ubranka dla figurek uszyła siostra. Szopka była wykonana z bibuły i podświetlona za pomocą świeczki. Od lat sześćdziesiątych z okazji Bożego Narodzenia przygotowywał szopki dla bliskich, a w 1986 roku po raz pierwszy wziął udział w konkursie. Pod wpływem sytuacji politycznej w Polsce umieścił wówczas w szopce figurki przedstawiające gen. Jaruzelskiego jako króla Heroda w koronie z sierpem i młotem, i trzymającego milicyjną pałkę zamiast berła, a postać Jerzego Urbana jako diabła, kominiarz zaś pokazywał znak „victorii”. Szopka ta została ocenzurowana. Charakterystyczne dla jego twórczości są drewniane własnoręcznie wykonane figurki oraz drewniane wykończenia budowli. Często umieszczał kopułę Kaplicy Zygmuntowskiej tak, aby stanowiła centralny element szopki, po bokach rozmieszczając wieże kościoła Mariackiego. Figurki to przedstawienia świętej rodziny i postaci biblijnych z towarzyszącymi im zwierzętami lub nawiązują do legend krakowskich (smok wawelski i Lajkonik), folkloru miejskiego (para krakowska) i wiejskiego (wiejski chłopak Wojtek, dziad, baba Jaga). Ponadto włączał także postaci historyczne lub świętych. Jest więc Jan Kanty, Brat Albert, Stanisław Kostka i Jan Paweł II. Inspiracją do tych przedstawień było obejrzane malowidło naścienne w kościele w Bieńczycach. Wykonywał także figurki przedstawiające patronów państw europejskich: św. Brygidę, św. Katarzynę ze Sieny, świętych Cyryla i Metodego. Ręcznie malowane witraże przedstawiają sceny biblijne. Szopki są podświetlane, a od lat dziewięćdziesiątych także zmechanizowane. Dominuje w nich kolorystyka niebieska lub czerwona. Pan Marian specjalizował się w szopkach średnich. Do pracy wykorzystywał stół w pokoju, a drewniane elementy wycinał w specjalnie do tego celu przygotowanej pracowni na balkonie z heblami i strugami. Wykonał ponad pięć tysięcy szopek. Przez lata przekazywał swoje prace do spółdzielni „Millenium”, która zajmowała się promocją polskiej sztuki ludowej. Był uzdolniony plastycznie. Amatorsko zajmował się malarstwem olejnym i na szkle. Jego szopki znajdują się w zbiorach w Polsce i zagranicą w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Francji, Brazylii, Hiszpanii, Włoszech. Były one nagradzane w kategorii małych i średnich. Uczestniczył w konkursach 15 razy, w latach: 1986, 1987, 1998, 2000, 2002, 2003, 2004, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2012, 2013, 2014. Zmarł 4 marca 2016 roku.

Biogram na podstawie tekstu Magdaleny Kwiecińskiej oraz publikacji „Konkursy Szopek Krakowskich 1937 – 2017”, Kraków 2017.