Edward Markowski

Edward Markowski urodził się 27 marca 1937 roku w Krakowie. Dzieciństwo spędził w Podgórzu, ale czuł się związany z Krowodrzą. Z zawodu był geodetą, przez cały okres zawodowy związany był z Okręgowym Przedsiębiorstwem Geodezyjno-Kartograficznym w Krakowie. Początki jego twórczości są nietypowe, ponieważ szopki zaczął wykonywać pod wpływem prac syna, Marka Markowskiego, którego osobiście nimi zainteresował. Przyglądał się jego konstrukcjom i pomagał mu w drobnych pracach rzemieślniczych. W latach pięćdziesiątych, wraz z klasą szkolną i nauczycielem wielokrotnie miał okazję oglądać wystawy szopek. Zawsze lubił uczestniczyć w zwyczajach krakowskich, przyglądać się pochodowi Lajkonika, odpustom na Rękawce i Emausie. Szopki krakowskie zaczął wykonywać dla wnuków na początku lat dziewięćdziesiątych, gdy przeszedł na emeryturę. Przyznawał, że precyzja w pracy geodety pomogła mu w budowaniu szopek. Twierdzi, że szopka nie jest modelem konkretnego zabytku w Krakowie, lecz fantazją na jego temat. W konkursie zaczął uczestniczyć dopiero od 2009 roku, ponieważ wcześniej jak mówił: „nie miałem odwagi. Uważałem, że nie są warte pokazania”. Szopki wykonywał jednak systematycznie od lat dziewięćdziesiątych rozdając bliskim. Są więc one w zbiorach prywatnych w Polsce i w Norwegii. W 2010 roku wziął udział w konkursie jako członek zespołu rodzinnego przedstawiającego pięciometrową szopkę. Przygotował w niej Kaplicę Zygmuntowską, wykusze i wszystkie ornamenty oraz orzełki. Inspiracji poszukuje przeglądając albumy z fotografiami szopek lub zwiedzając zabytki Krakowa. Wykonywał dużo zdjęć detalom architektonicznym i pomimo, że dobrze je już zna to nadal lubi przyglądać się im nim przystąpi do tworzenia szopek. Szczególnie cenił architekturę wież zabytków wzgórza wawelskiego i kościoła Mariackiego. Te ostatnie uważał za najpiękniejsze na świecie, zachwycając się ich wysublimowanym stylem. Jego pierwsza szopka była trójwieżowa i wówczas wieżę zegarową z katedry wawelskiej umieścił w środku, a po bokach wieże kościoła Mariackiego. Kilka figurek, które przedstawiały scenę Bożego Narodzenia wypełniały wnętrze. Nim przystępował do budowania szopki przygotowywał odpowiedni szkic, a następnie wykonywał poszczególne elementy, które składał, tworząc jedną bryłę. Miejscem jego pracy był stół w pokoju. W jednej z szopek drobne figurki wykonał z miękkiego kartonu, oklejając je sreberkami. Są to centymetrowe przedstawienia biskupów. W szopce przedstawiał postaci biblijne lub z życia religijnego. Wszystkie ozdoby wykonywał własnoręcznie. Starał się, aby kolorystyka szopki imitowała rzeczywistość, więc czerwieni używał jako barwy cegieł a żółci jako piaskowca. Lubił umieszczać wiele złotych detali. Niektóre witraże malował farbami lub wykonywał z folii samoprzylepnej. Starał się nawiązywać do stylu gotyckiego. Specjalizował się w szopkach małych, które są podświetlane, a niektóre z nich także zmechanizowane. W konkursach w latach 2009 i 2010 wystawiał 3 szopki.  I nagrodę zdobył w latach 2010, 2014, 2017 w kategorii szopek dużych oraz w 2018 roku w kategorii szopek średnich. Zmarł 10 lutego 2020 roku w Krakowie. Spoczął na Cmentarzu Podgórskim. Ostatnia duża szopka, którą wykonywał razem ze swoim synem Markiem i synową Renatą otrzymała II. nagrodę na 78. Konkursie Szopek Krakowskich w 2020 roku.

W 1976 r. został odznaczony srebrną odznaką „Za zasługi w dziedzinie geodezji i kartografii”, a w 2017 r. – odznaką honorową „Zasłużony dla kultury polskiej”.

Biogram na podstawie tekstu Magdaleny Kwiecińskiej oraz publikacji „Konkursy Szopek Krakowskich 1937 – 2017”, Kraków 2017 oraz wywiadu Damian Czekaja z Edwardem Markowskim, „Magazyn Informacyjny Geodeta” nr 12/2019, s. 8-12.