Opowiedz mi miasto

Jan Kirsz

Dane

  • Kategoria i tagi:

    osoby
  • Imiona i nazwisko:

    Jak Kirsz

  • Daty życia:

    12-06-1953

  • Dzielnica:

    5

Jan Kirsz urodził się 12 czerwca 1953 r. w Krakowie. Dzieciństwo spędził w Śródmieściu, a obecnie mieszka na Krowodrzy. Z wykształcenia jest inżynierem mechanikiem. Uważa, że studia dostarczyły mu wiedzy, którą wykorzystuje przy budowie szopek. W jego rodzinie nie było tradycji szopkarskich. Sam zaczął wykonywać szopki dzięki inspiracji kolegi ze szkoły podstawowej. Pierwszą konkursową pracę zrobił w 1967 roku. Zanim zajął się budowaniem szopek, wykonywał modele samolotów, a także w szkole – podczas zajęć technicznych – wykonał makietę szkoły. Praca ta sprawiała mu dużo przyjemności i rozbudziła chęć do konstruowania szopek krakowskich. Podkreśla, że szopka powinna być strzelista w swojej budowie i proporcjonalna w kształtach. Czuje się uczniem szkoły prof. Wiktora Zina i prof. Romana Reinfussa, do których uwag stosował się przy budowie kolejnych prac konkursowych. W swoich pracach nawiązuje do najważniejszych zabytków Krakowa jak również od tych mniej znanych i mniej rozpropagowanych. Szczególnie ceni detale architektoniczne, które w odpowiedni sposób wkomponowuje w swoje prace. Są nimi kolumny, portale, kartusze herbowe znanych rodów krakowskich. W scenkach szopkowych przedstawia zdarzenia historyczne, polityczne, a także nawiązuje do bohaterów literatury narodowej. Ukazuje również wątki z legend i z życia codziennego miasta. Na przestrzeni lat w szopkach umieszczał figurki Józefa Piłsudskiego, postaci z dramatu „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, a także postać Stańczyka, Fryderyka Chopina, Jana Pawła II. Szopki z reguły zmechanizowane i podświetlane wykonuje w swojej pracowni. Specjalizuje się w szopkach małych i miniaturowych. Lubi ciemną tonację barw i złotą ornamentykę. Na witrażach umieszcza własne kompozycje kwiatowe inspirując się pracami Stanisława Wyspiańskiego. Stara się nie korzystać z gotowych elementów pasmanteryjnych twierdząc, że cała szopka powinna być wykonana własnoręcznie. Kilka lat temu prowadził w Estonii warsztaty szopkarskie. W 2009 roku wziął udział w konkursie na pamiątkę z Polski ogłoszonym przez Cepelię. Wzięło w nim udział prawie 500 wystawców. Za swoje prace otrzymał III nagrodę. Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Wykonał około 60 szopek konkursowych. Stworzył własną stronę internetową, gdzie prezentuje szopki i własne utwory poetyckie (wydał dwa tomy poetyckie). Jego prace znajdują się w zbiorach w Polsce i zagranicą w Chinach, Włoszech, Stanach Zjednoczonych, Francji. Były one wielokrotnie wyróżniane i nagradzane. Brał udział w konkursach 45 razy, w latach: 1967, 1968, 1969, 1971, 1979, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022. 16 razy zdobył I nagrodę, 14 razy II nagrodę, 4 razy III nagrodę, a także kilkanaście nagród specjalnych i wyróżnień.

Jan Kirsz tworzy również większe serie miniaturowych szopek krakowskich, które sprzedawane są jako wyjątkowe pamiątki z Krakowa. Jan Kirsz jest też długoletnim członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

W 22 listopada 2016 roku w Pałacu Buckingham w Londynie ambasador RP podarował królowej Elżbiecie II szopkę krakowską autorstwa Jana Kirsza. Szopka zawierała elementy architektury Krakowa i Londynu. Szopki Jana Kirsza były również prezentowane na licznych wystawach krajowych i zagranicznych.

Drugą, obok szopkarstwa, formą ekspresji twórczej Jana Kirsza jest poezja. Przez wiele lat pisał do „szuflady”. Około 20 lat temu zetknął się z krakowską Grupą Poetycką „Każdy” prowadzoną przez Ryszarda Rodzika. Wydał do tej pory dwa tomiki wierszy: „Rozmawiając ciszą” w 2006 r. (wyd. Towarzystwo Słowaków w Polsce) oraz „Oddalające się kroki” w 2007 r. (Towarzystwo Słowaków w Polsce).

Odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2018) oraz odznaką „Honoris Gratia” (2022) za zasługi dla Miasta Krakowa.

Biogram na podstawie tekstu Magdaleny Kwiecińskiej, „Portrety twórców szopek krakowskich”, Kraków 2012 oraz publikacji „Konkursy Szopek Krakowskich 1937 – 2017”, Kraków 2017.

 

Wideo

https://youtu.be/WApOQS1yy4g
Aktualności

Sprawdź w tym tygodniu

  • Walenty Nalepa

    Podmajstrzy murarski. Pochodził ze Zwierzyńca, gdzie zamieszkiwał w domu przy ulicy Księcia Józefa. Lajkonikiem po raz pierwszy został w 1916 roku. Miało to miejsce po rocznej przerwie w przeprowadzaniu pochodu związanej z sytuacją wojenną. Nalepa służył w tym czasie w austro-węgierskiej jednostce wojskowej stacjonującej w Witkowicach,

                            
  • Wojciech Rożek

    Urodził się w dniu 13 kwietnia 1951 roku w Krakowie. Dołączył do orszaku w 1997 roku jako muzyk kapeli Mlaskoty grający na tubie. Następnie przez kilka lat wędrował z orszakiem w stroju Tatara i włóczka. Ostatni raz stan zdrowia pozwolił Wojciechowi Rożkowi uczestniczyć w pochodzie w 2019 roku. Pochodził z Krakowa, lecz doświadczenie m

                            
  • Zbigniew Glonek

    Zbigniew Glonek urodził się w 1949 roku w podkrakowskich Mydlnikach. Wspomina, że pierwszy raz na pochód Lajkonika zabrała go mama: Mama dbała o to, bo rzeczywiście była taka piękna tradycja. Bywałem na rynku jako dziecko i powiem szczerze, nie dziwię się teraz tym małym, wspaniałym dzieciom, które otaczają mnie, bo rzeczywiście od

                            
  • Zbigniew Grzech

    Zbigniew Grzech urodził się 18 maja 1937 roku w Krakowie, na osiedlu Oficerskim. Wkrótce po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Cieszyna, z powodu  pracy jego ojca w tamtejszej hucie. Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, wrócili do Krakowa. Po wojnie zamieszkali na ul. Limanowskiego 9 w Podgórzu i tam mały Zbyszek chodził d

                            
  • Witold Kawecki

    Witold Kawecki urodził się w 1968 roku. W młodości mieszkał przy placu Wolnica. Pierwszy raz wziął udział w Konkursie Szopek Krakowskich jako 9-letni uczeń. Ma brata Tomasza, który również jest szopkarzem. Brał udział w Konkursach 8 razy (1977-1981, 1983, 1984 i 1988). Konkurował z innymi najpierw w grupie szopek młodzieżowych, a późni

                            
  • Kazimierz Rozpędzik

    Kazimierz Rozpędzik urodził się w 1964 roku. Mieszkał w Kryspinowie. Zaczął uczestniczyć w Konkursach Szopek Krakowskich jako 16-letni uczeń. Jego ojciec Janusz również był szopkarzem. Do tworzenia szopek Kazimierz zachęcił swoją młodą córkę Agnieszkę, która również brała udział w Konkursach. Wraz z nią uruchomił w rodzimym mieście pro