Maciej Moszew

Maciej Moszew urodził się 10 stycznia 1940 w Krakowie. Ukończył w 1969 roku studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Pracował w różnych biurach projektowych, m.in. Biurze Projektów Przemysłu Skórzanego, Wojewódzkim Biurze Projektów, Biurze projektów „Społem”, Dziale Inwestycji i Remontów Akademii Rolniczej w Krakowie. W latach 1981-1985 i 1991-2000 był mechanizatorem Teatru Groteska w Krakowie. Kierował także pracownią plastyczną krakowskiego Teatru Starego im. Heleny Modrzejewskiej. Przez siedem lat, w okresie 2000-2007 pracował w warsztatach projektowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.  Będąc już na emeryturze wykonywał mechanizmy do spektakli teatralnych m.in. do baletu „Kozaki, czyli oszustwo ukarane” (2020, Cracovia Danza).

Zawsze lubił kleić modele architektoniczne. Od najmłodszych lat dzięki ojcu miał okazję poznać krakowskie święta i zwyczaje, oglądając wystawę szopek, odpust Emaus lub pochód Lajkonika. To ojciec jako pierwszy skleił dla niego model szopki krakowskiej w stylu ezenekierowskim, która przez lata była w rodzinnym domu ustawiana pod choinką, a w 1961 roku stała się ona dla niego wzorem do samodzielnej pracy prezentowanej na konkursie. Jest samoukiem. Z dzieciństwa pamięta teatrzyki jasełkowe u państwa Estreicherów, gdzie bywał z rodzicami i miał okazję zobaczyć szopkę krakowską. Szopki postanowił wykonywać, ponieważ jak sam mówi: „jestem z Krakowa – najpiękniejszego miasta na świecie. Jestem wychowany w tradycji krakowskiej, w rodzinie krakowskiej, jestem architektem, modelarzem”, a ponadto, jak dodawał „szopka daje możliwość realizacji wszystkich marzeń związanych z twórczością artystyczną i pracami manualnymi”. Uważał, że w ten sposób w pełni realizuje swoje pasje. Do tego artystycznego rzemiosła namówił córkę Magdalenę, która w dzieciństwie sześciokrotnie brała udział w konkursie. Wspominał prof. Krystynę Wróblewską, która w znaczący sposób wpłynęła na jego twórczość, a prof. Wiktor Zin proponował mu przygotowanie pracy doktorskiej o tematyce szopki krakowskiej.

Najbardziej cenił przestrzeń Rynku Głównego, gdzie często przyglądał się architekturze czerpiąc inspiracje. W jego pracach dominuje głównie gotyk i barok, czasami połączony z motywami secesyjnymi. Głównym elementem w szopce są nawiązania do portali kamienic krakowskich oraz okna gotyckie. Charakterystyczna dla jego twórczości jest bardzo rozbudowana mechanizacja, w której figurki poruszają się rytmicznie, odgrywając przy tym odpowiednią rolę. Rzadko umieszczał figurki Trzech Króli i nie nawiązywał do wydarzeń politycznych lub historycznych. Są natomiast przedstawienia postaci Pana Twardowskiego na księżycu, Lajkonika, smoka wawelskiego, a typowymi dla jego prac są postacie halabardników, które strzegą bram w szopce. Kolorystyka jest w ciemnej tonacji z dużą ilością złotych ozdób i dodaje: „szopka musi być takim migoczącym klejnotem”. Wszystkie jego prace są podświetlane i zmechanizowane. Specjalizował się w szopkach małych, lecz miał w swoim dorobku również prace większych rozmiarów. Szczególnie warto wymienić wyjątkową szopkę krakowską o wysokości 3 m i rozciągająca się na powierzchni 60 m, którą zaprezentowano w 1990 roku w czasie widowiska szopkarskiego wystawionego w Paryżu (z udziałem Agnieszki Osieckiej, Piotra Skrzyneckiego i Anny Szałapak). Jedna z jego szopek znalazła się  też w Betlejem. Szopki wykonywał z kartonu. Nigdy nie używał elementów pasmanteryjnych w dekoracji, lecz wszystko wykonywał własnoręcznie. Z okazji wystawy w Koszycach w 2012 roku wykonał szopkę nawiązującą do architektury tego miasta i Krakowa. Posiadał specjalną pracownię, gdzie znajdowało się wiele różnych narzędzi i materiałów. Jedną szopkę wykonywał w ciągu od 1200 do 1500 godzin. Wykonał ponad siedemdziesiąt szopek różnej wielkości (kilka miniatur). Znajdują się one w zbiorach w Polsce i zagranicą, m.in. w prywatnych zbiorach Aliny Kalczyńskiej znanej graficzki krakowskiej, od lat osiadłej w Mediolanie. Uczestniczył nieprzerwanie w konkursach od 1961 do 2022 roku, prezentując szopki duże, średnie i małe.

Maciej Moszew jest najbardziej utytułowanym szopkarzem w historii Konkursu Szopek Krakowskich. Łącznie osiągnął imponujący dorobek: 37 razy zdobył I nagrodę, 14 razy II nagrodę, 5 razy III nagrodę, a także przyznano mu 10 wyróżnień. W 2022 roku otrzymał specjalną nagrodę im. Romana i Zofii Reinfussów za całokształt pracy twórczej. Szopki Macieja Moszewa zdobywały też bardzo często największą liczbę głosów w plebiscycie publiczności na najpiękniejszą szopkę na pokonkursowej wystawie w Muzeum Krakowa.

W 2012 roku otrzymał medal św. Krzysztofa z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa za wkład w rozwój tradycji szopek krakowskich.

Odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2017) oraz odznaką „Honoris Gratia” (2022) za zasługi dla Miasta Krakowa.

Zmarł w dniu 27 lipca 2023 roku w Krakowie.

Biogram na podstawie tekstu Magdaleny Kwiecińskiej „Portrety twórców szopek krakowskich”, Kraków 2012 oraz publikacji „Konkursy Szopek Krakowskich 1937 – 2017”, Kraków 2017.