Marian Przedpelski
Dane
-
Kategoria i tagi:
-
Imiona i nazwisko:
Marian Przedpelski
-
Daty życia:
9-03-1903-1986
-
Dzielnica:
1
Marian Przedpelski urodził się 9 marca 1903 w Krakowie. Z zawodu był elektrykiem, którego życiową pasją było szopkarstwo krakowskie. Rodzinnym miastem jego rodziców był Sandomierz jednak ze względu na pracę jego ojca, który znalazł pracę na kolei, przenieśli się oni do Krakowa przed narodzinami trójki swoich dzieci. Już jako dziecko miał okazję zetknąć się z szopką krakowską, którą pokochał od samego początku. Swoją pierwszą szopkę konkursową wykonał w roku 1960. Szopka ta zachwyciła jednego z kolegów z pracy, który ją odkupił zaraz po konkursie aby wystawiać ją na każde święta w swoim domu. Od tego czasu co roku wystawiał szopki w konkursie. Wśród szopkarzy nawiązał liczne przyjaźnie m.in. z Janem Malikiem, Ryszardem Kijakiem czy Marianem Dłużniewskim. Panowie wymieniali się materiałami potrzebnymi do budowy szopek oraz pomagali sobie nawzajem znajdować kupców na swoje szopki. Oprócz szopek krakowskich wykonał również dwie szopki ludowe, które określał mianem „Szopek prawdziwych”, czyli szopek krytych słomianym dachem z ogrodzeniem, studnią, drzewkiem i ptaszkami ze staniolu. Swoje szopki tworzył w maleńkim mieszkaniu, w którym było bardzo mało miejsca. Musiał wykonywać je na maleńkim biurku w swojej sypialni. Swoje szopki wykonywał z dykty (do budowania podstaw), tektury (do wykonywania większych elementów konstrukcyjnych) oraz brystolu służącego do budowania mniejszych elementów (głównie wież). Bardzo rzadko tworzył rysunki oraz szkice, ponieważ zawsze w czasie pracy jego wizja się zmieniała, uważał je za stratę czasu. Przygotowywał większą ilość segmentów, które komponował względem siebie. Następnie oklejał segmenty staniolem i mocował wszystko za pomocą kleju. Witraże tworzył z folii kolorowej lub białej, pod którą podklejał kolorową bibułę. Sznurek do obramień gzymsów zdobywała dla niego żona pracująca w PEWEX-ie, gdzie służył on do wiązania pakunków. Charakterystyczne w szopkach Mariana Przedpelskiego były kolorowe cekiny, guzy naklejane z żołędziowych kapelusików oraz kuleczki ze staniolu naklejane na elewacje szopek. W kolorystyce przeważała czerwień, srebro, błękit, zieleń i żółć. Jego szopki były podświetlane, jednak nie umieszczał w nich elementów ruchomych. Nie wykonywał lalek do swoich szopek. W jednej z nagrodzonych szopek były umieszczone lalki autorstwa Jana Malika, które wykonane zostały ze ścinków różnych materiałów osadzonych na sprężynkach. Sceny ze Świętą Rodziną zawierały zawsze postacie wycięte z pocztówek i wszelkiego rodzaju kartek świątecznych. Uczestniczył w konkursie osiemnaście razy- w latach 1968-1985. Był wielokrotnie nagradzany oraz wyróżniany za szopki małe oraz średnie. Otrzymał również siedem nagród za wielokrotny udział w konkursie. Zmarł w 1986 roku w Krakowie.
Powiązania (1)
Galeria
Szopka Mariana Przedpelskiego z 1984 r. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-128/Xa). Fot. Jacek Kubiena. [#opisujemy: fotografia kolorowa, szopka dziecięca, pięciowieżowa, wieża środkowa wzorowana na wyższej wieży kościoła Mariackiego, dwie pary wież bocznych zwieńczone cebulastymi hełmami. Na podstawie został umieszczony napis "Kraków" z wplecionym herbem miasta Krakowa. We wnęce I kondygnacji mieści się Święta Rodzina. Po lewej stronie stoi góral z gwiazdą i halabardnik. Po prawej stronie stoi szlachcic i żak krakowski. Dominuje kolor czerwony, złoty i srebrny]
Szopka Mariana Przedpelskiego z 1975 r. Z kolekcji Muzeum Krakowa (nr. inw. MHK-41/Xa). Fot. Jacek Kubiena. [#opisujemy: fotografia kolorowa, średnia szopka krakowska, trójwieżowa, wieża środkowa zwieńczona cebulastym hełmem, wieże boczne w stylu gotyckim. I kondygnacja stylizowana na Barbakan (oś centralna) i Bramę Floriańską (wieżyczki). We wnęce mieści się Święta Rodzina. Dominuje kolor czerwony i srebrny]
Sprawdź w tym tygodniu
-
Walenty Nalepa
Podmajstrzy murarski. Pochodził ze Zwierzyńca, gdzie zamieszkiwał w domu przy ulicy Księcia Józefa. Lajkonikiem po raz pierwszy został w 1916 roku. Miało to miejsce po rocznej przerwie w przeprowadzaniu pochodu związanej z sytuacją wojenną. Nalepa służył w tym czasie w austro-węgierskiej jednostce wojskowej stacjonującej w Witkowicach,
-
Wojciech Rożek
Urodził się w dniu 13 kwietnia 1951 roku w Krakowie. Dołączył do orszaku w 1997 roku jako muzyk kapeli Mlaskoty grający na tubie. Następnie przez kilka lat wędrował z orszakiem w stroju Tatara i włóczka. Ostatni raz stan zdrowia pozwolił Wojciechowi Rożkowi uczestniczyć w pochodzie w 2019 roku. Pochodził z Krakowa, lecz doświadczenie m
-
Zbigniew Glonek
Zbigniew Glonek urodził się w 1949 roku w podkrakowskich Mydlnikach. Wspomina, że pierwszy raz na pochód Lajkonika zabrała go mama: Mama dbała o to, bo rzeczywiście była taka piękna tradycja. Bywałem na rynku jako dziecko i powiem szczerze, nie dziwię się teraz tym małym, wspaniałym dzieciom, które otaczają mnie, bo rzeczywiście od
-
Zbigniew Grzech
Zbigniew Grzech urodził się 18 maja 1937 roku w Krakowie, na osiedlu Oficerskim. Wkrótce po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Cieszyna, z powodu pracy jego ojca w tamtejszej hucie. Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, wrócili do Krakowa. Po wojnie zamieszkali na ul. Limanowskiego 9 w Podgórzu i tam mały Zbyszek chodził d
-
Witold Kawecki
Witold Kawecki urodził się w 1968 roku. W młodości mieszkał przy placu Wolnica. Pierwszy raz wziął udział w Konkursie Szopek Krakowskich jako 9-letni uczeń. Ma brata Tomasza, który również jest szopkarzem. Brał udział w Konkursach 8 razy (1977-1981, 1983, 1984 i 1988). Konkurował z innymi najpierw w grupie szopek młodzieżowych, a późni
-
Kazimierz Rozpędzik
Kazimierz Rozpędzik urodził się w 1964 roku. Mieszkał w Kryspinowie. Zaczął uczestniczyć w Konkursach Szopek Krakowskich jako 16-letni uczeń. Jego ojciec Janusz również był szopkarzem. Do tworzenia szopek Kazimierz zachęcił swoją młodą córkę Agnieszkę, która również brała udział w Konkursach. Wraz z nią uruchomił w rodzimym mieście pro