Wiesław Barczewski

Wiesław Barczewski urodził się 10 grudnia 1957 w Krakowie w dzielnicy Prądnik Czerwony. Był założycielem i przez jedenaście lat prezesem Towarzystwa Prądnickiego, skupiającego miłośników dorzecza Prądnika. Podczas różnych towarzyskich uroczystości lubi zakładać do garnituru czapkę krakowiaka, podkreślając tym swoje poczucie związku z tą tradycją. Z zawodu jest inżynierem mechanikiem i organistą. W dzieciństwie, gdy był ministrantem, został zachęcony przez parafialnego księdza do zbudowania szopki krakowskiej. Wspomina, że pomagał mu wówczas ojciec. W rodzinie nie było tradycji tworzenia szopek. Jest samoukiem i pierwszym pokoleniem uczestniczącym w tej tradycji. Warto zaznaczyć, że zachęcił swoje dzieci do udziału w konkursie, a do dziś  córka czasami mu pomaga przy szopce malując figurki aniołów. Swoją pierwszą pracę konkursową wykonał pod koniec studiów, na początku lat osiemdziesiątych, zachęcony przez sąsiada, który był z wykształcenia plastykiem. Zdobył wówczas trzecie miejsce w grupie szopek małych i zmobilizowało to go do udziału w kolejnym konkursie. Od lat 2000 stara się być jego stałym uczestnikiem. Przez wiele lat mieszkał w sąsiedztwie Jana Kaczary – posługujący się na co dzień rymami „zaczarowany dorożkarz”, który stał się inspiracją Konstantego I. Gałczyńskiego do stworzenia poematu pt. Zaczarowana Dorożka. Postać ta stała się dla niego stałym motywem w szopkach. Przychodzące pomysły stara się na bieżąco notować lub szkicować, by następnie wykorzystać je w szopce. Kilka lat temu opublikował książkę pod tytułem Szczypta iluzji, trochę kleju, czyli jak się robi szopkę krakowską – wydaną również w języku angielskim, gdzie zawarł podstawowe informacje o szopkarstwie i swoje doświadczenia związane z tym artystycznym rzemiosłem. Celem publikacji było zainteresowanie czytelnika procesem powstawania szopki i ukazanie różnych technik pracy. Wielokrotnie organizował zajęcia dla dzieci i młodzieży poświęcone tradycji szopki krakowskiej. Przez kilka lat prowadził w Dworku Białoprądnickim tematyczne prelekcje, a w czasie jednej z nich zaproponował wykonanie szopki, w której byłyby ukazane motywy pochodzące z jego rodzinnej dzielnicy. Specjalizuje się w szopkach miniaturowych. Czasami wykonuje kilka sztuk jednocześnie, ale jak podkreśla każda z nich jest odmienna. Pracę nad szopką zaczyna od ogólnej koncepcji jej konstrukcji. Dawniej szkicował także jej plan, który dziś tworzy już głównie w swojej wyobraźni. Jego szopki konkursowe są zawsze podświetlone i zmechanizowane. W ich wnętrzach umieszcza obok świętej rodziny i postaci biblijnych figurki nawiązujące do historii (kosynierzy), zwyczajów krakowskich (kwiaciarka z Rynku Głównego), a także postaci z życia religijnego (Jan Paweł II), z polityki (Lech Wałęsa), związane z aktualnymi wydarzeniami, oraz pochodzące z legend krakowskich (Pan Twardowski, Lajkonik, smok wawelski, gołębie). Inspirację czerpie z architektury Krakowa, którą podziwia spacerując i przyglądając się dokładnie jej szczegółom. W szopce łączy najbardziej efektowne według niego style: gotycki, renesansowy i barokowy, ukazując ich bogactwo, bo jak twierdzi „im więcej różnorodnych detali architektonicznych zastosuje się w takiej budowli, tym jest ona ciekawsza i cenniejsza”. W kolorystyce stara się nawiązywać do barw z pawiego pióra i stroju krakowskiego. Miejscem, gdzie pracuje nad szopką jest niewielka przestrzeń kuchennego stołu lub biurka, a wykonanie jednego dzieła zajmuje mu około miesiąca.

Jest wszechstronnie uzdolniony – w wolnych chwilach zajmuje się malarstwem, rzeźbi, pisze poezję i prozę, a także komponuje muzykę. Do dziś wykonał ponad sto szopek, które znajdują się w wielu zbiorach w Polsce i za granicą (m.in. u królowej Anglii, we Włoszech i Stanach Zjednoczonych). Szopki jego wielokrotnie były nagradzane i otrzymywały wyróżnienie w kategoriach miniatur lub małych (11 pierwszych nagród, 6 nagród drugich, 3 nagrody trzecie, a także 3 wyróżnienia). Zdobył też pierwszą nagrodę w pierwszej edycji konkursu na szopkę OFF w ramach 81. Konkursu Szopek Krakowskich. Uczestniczył w konkursach 29 razy, w latach: 1980, 1981, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1995, 1996, 1997, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021,2022,2023.

W 2019 roku został uhonorowany, jako pierwszy w historii laureat, nagrodą im. Anny Szałapak (w postaci białej porcelanowej róży) za swoją działalność artystyczną i popularyzatorską. W 2021 roku wziął udział w tworzeniu dekoracji Sali Cynowej (szopki wielkich rozmiarów, do której wnętrza może wejść zwiedzający) w Pałacu Krzysztofory w ramach wystawy „Kraków od początku, bez końca”.

Odznaczony odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2022).

Biogram na podstawie tekstu Magdaleny Kwiecińskiej „Portrety twórców szopek krakowskich”, Kraków 2012 oraz publikacji „Konkursy Szopek Krakowskich 1937 – 2017”, Kraków 2017.