Tadeusz Gillert

Dane
-
Kategoria i tagi:
-
Imiona i nazwisko:
Tadeusz Gillert
-
Daty życia:
17-03-1932-23-05-2021
-
Dzielnica:
7
Tadeusz Gillert urodził się 17 marca 1932 w Krakowie. Dzieciństwo spędził w dzielnicy Zwierzyniec, gdzie miał okazję poznać znaną z szopkarstwa rodzinę Malików. Ukończył wyższe studia na AGH, kierunek górnictwo. Pracował w kopalni cynku i ołowiu „Trzebionka”. W jego rodzinie nie było tradycji robienia szopek, był samoukiem. Zainteresował artystycznym rzemiosłem swoich synów: Ryszard uczestniczył w konkursie cztery razy, Tomasz pięć, a Zbigniew jest nadal aktywnym twórcą. W tradycji tej uczestniczyły także jego wnuczki. Także matka malowała amatorsko, a ze strony ojca rodzina jest uzdolniona muzycznie. W dzieciństwie uczestniczył w różnych krakowskich uroczystościach m.in. pogrzeb Józefa Piłsudskiego lub przedwojenne defilady na Błoniach, co stało się dla niego inspiracją do malowania obrazów z motywem koni. Pierwsze konkursy szopek obserwował po II wojnie światowej, choć rzemiosłem tym zajął się już 1941 roku. Wówczas to znalazł w domu fotografię szopki, którą postanowił wykonać. Została ona zgłoszona do konkursu w 1948 roku. Zachwycony folklorem i zwyczajami Krakowa miał wiele okazji obserwować prace cenionych twórców szopek krakowskich takich, jak Zbigniew Grzech, Zdzisław Dudzik, Witold Głuch, Zygmunt Grabarski, Włodzimierz Łesyk, czerpiąc wiele z ich doświadczenia. Dawniej budowę szopki rozpoczynał od projektu – szkicu na podstawie obserwacji zabytków Krakowa, w późniejszym okresie wykonywał je z pamięci, spacerując na Wzgórze Wawelskie lub odrysowując detale architektoniczne. Przez wiele lat pracy twórczej wykonał kilkadziesiąt projektów. Przyznawał, że wiele nauczył się z programów Węglem i piórkiem, prowadzonych przez prof. Wiktora Zina. W latach 80. prace przy budowie dwumetrowej szopki rozpoczynał od partii górnych. W późniejszym okresie konstrukcję rozpoczynał od dolnych kondygnacji. Stosował różne style, lecz najbardziej cenił gotyk ze względu na strzeliste łuki i ornamentykę. Nie korzystał z gotowych materiałów pasmanteryjnych dodając: „może być nawet coś krzywo, ale żeby to było zrobione przeze mnie”. Figurki do szopki pomagała mu wykonywać żona. W każdej ze swoich prac obok świętej rodziny nawiązywał do tradycji krakowskich umieszczając figurkę Lajkonika ze świtą, parę krakowską, ponadto postaci historyczne, a z folkloru miejskiego andrusów, hejnalistę lub krakowskie kwiaciarki. Charakterystyczne dla jego prac jest umieszczanie trzech wież, z których środkowa jest wieżą z kościoła Mariackiego. Poniżej konstruuje Kaplicę Zygmuntowską, po bokach zaś wykusze Sukiennic i wapienne skarpy, by nadać wysmukły kształt budowli. Twierdził, że na wykonanie jednej dużej szopki potrzebował około 1200 godzin. Specjalizował się w szopkach średnich. Najwyższa z jego prac osiągnęła 2 metry 30 centymetrów. W latach ’90 miał okazję prowadzić zajęcia, prezentując dzieciom jak powstaje szopka krakowska. Jedną z jego uczennic jest Katarzyna Racka, która od kilkunastu lat uczestniczy w konkursie. Jego szopki są zmechanizowane i podświetlane. Był uzdolniony plastycznie – zajmował się malarstwem olejnym i akwarelowym. Miał wiele wystaw indywidualnych i zbiorowych. Należał do Stowarzyszenia Plastyków Nieprofesjonalnych Ziemi Krakowskiej, a także do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Jest jednym z założycieli artystycznej grupy „Zdrój” w Krzeszowicach.Kolekcjonował znaczki pocztowe i był członkiem klubu filatelistycznego. Wykonał ponad sto szopek, które znajdują się w zbiorach w Polsce i zagranicą we Włoszech, Australii, Francji, Niemczech, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Ameryce Południowej. Jego szopki były wielokrotnie nagradzane (15 nagród pierwszych, 21 nagród drugich, 15 nagród trzecich) i otrzymywały wyróżnienie w kategoriach dużych, średnich i małych. Uczestniczył w konkursach 54 razy, w latach: 1948, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1968, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2018, 2019.
W 2011 i w 2014 roku otrzymał nagrodę specjalną im. Zofii i Romana Reinfussów, a w 2012 roku otrzymał nagrodę imienia dyrektora MHK Jerzego Dobrzyckiego za długoletni udział w konkursie i wytrwałość w pielęgnowaniu tradycji szopkarstwa.
Zmarł w dniu 23 maja 2021 roku.
Biogram na podstawie tekstu Magdaleny Kwiecińskiej oraz publikacji „Konkursy Szopek Krakowskich 1937 – 2017”, Kraków 2017.
Powiązania (2)
Bibliografia (3)
Galeria

Szopka Tadeusza Gillerta z 1999 r. I. nagroda w kategorii szopek średnich. (nr. inw. MHK-264/Xa). [#opisujemy: fotografia kolorowa, średnia szopka krakowska, trójwieżowa, wieża środkowa przypomina wyższą wieżę kościoła Mariackiego, wieże boczne są zwieńczone złotymi, cebulastymi hełmami. Na I kondygnacji, na podwyższeniu, pod kopułą stoją Trzej Królowie. W głębi Święta Rodzina. Po obu stronach podwyższenia, pod wimpergami są umieszczeni (od lewej strony): para krakowska, włóczek z buńczukiem i Lajkonik. We wnękach dwóch małych wieżyczek na podstawie stoją na straży halabardnicy. Szopka wielobarwna]

Szopka Tadeusza Gillerta z 1971 r. II. nagroda w kategorii szopek dużych. (nr. inw. MHK-26/Xa). [#opisujemy: fotografia kolorowa, duża szopka krakowska, pięciowieżowa, wieża środkowa przypomina wyższą wieżę kościoła Mariackiego, jest flankowana dwiema wieżami zegarowymi. We wnęce na podstawie znajduje się grota ze Smokiem Wawelskim, którą otaczają halabardnicy. W centrum II kondygnacji, pod kopułą, mieści się Święta Rodzina. Po lewej stronie stoi Lajkonik, a po prawej muzykanci. Szopka wielobarwna]
Wideo
Sprawdź w tym tygodniu
-
Zbigniew Glonek
Zbigniew Glonek urodził się w 1949 roku w podkrakowskich Mydlnikach. Wspomina, że pierwszy raz na pochód Lajkonika zabrała go mama: Mama dbała o to, bo rzeczywiście była taka piękna tradycja. Bywałem na rynku jako dziecko i powiem szczerze, nie dziwię się teraz tym małym, wspaniałym dzieciom, które otaczają mnie, bo rzeczywiście od
-
Zbigniew Grzech
Zbigniew Grzech urodził się 18 maja 1937 roku w Krakowie, na osiedlu Oficerskim. Wkrótce po jego urodzeniu rodzina przeniosła się do Cieszyna, z powodu pracy jego ojca w tamtejszej hucie. Gdy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, wrócili do Krakowa. Po wojnie zamieszkali na ul. Limanowskiego 9 w Podgórzu i tam mały Zbyszek chodził d
-
Witold Kawecki
Witold Kawecki urodził się w 1968 roku. W młodości mieszkał przy placu Wolnica. Pierwszy raz wziął udział w Konkursie Szopek Krakowskich jako 9-letni uczeń. Ma brata Tomasza, który również jest szopkarzem. Brał udział w Konkursach 8 razy (1977-1981, 1983, 1984 i 1988). Konkurował z innymi najpierw w grupie szopek młodzieżowych, a późni
-
Kazimierz Rozpędzik
Kazimierz Rozpędzik urodził się w 1964 roku. Mieszkał w Kryspinowie. Zaczął uczestniczyć w Konkursach Szopek Krakowskich jako 16-letni uczeń. Jego ojciec Janusz również był szopkarzem. Do tworzenia szopek Kazimierz zachęcił swoją młodą córkę Agnieszkę, która również brała udział w Konkursach. Wraz z nią uruchomił w rodzimym mieście pro
-
Roman Woźniak
Roman Woźniak urodził się w 1951 roku w Krzeszowie. Z zawodu ceramik. Zabłysnął w 1993 roku podczas swojej pierwszej edycji na Konkursie Szopek Krakowskich. Wykonał wówczas bardzo wyjątkową szopkę, która powstawała w więzieniu. Co ciekawe, została ona dopasowana do wymiarów stolika z jego celi. Szopka została poddana krytyce ze względu
-
Joanna i Piotr Stremeccy
Joanna i Piotr Stremeccy są rodzeństwem; Piotr urodził się w 1969 roku, a Joanna w 1972 roku. W młodości mieszkali przy ulicy Strzeleckiej. Brali udział w Konkursach Szopek Krakowskich już jako uczniowie, mają za sobą łącznie 11 edycji (1983, 1984, 1986, 1987, 1991-1996 i 1998). Wykonywali szopki duże i średnie. Są dwukrotnymi laureata