Dzwon Zygmunt
Dane
-
Nazwa:
Dzwon Zygmunt
-
Od kiedy zwyczaj lub obrzęd jest datowany:
15-07-151
-
Data zaniku zwyczaju lub obrzędu:
-
Dzielnica:
1
-
Adres:
Zamek Wawel 1
Dzwon Zygmunt – jeden z dźwiękowych emblematów Krakowa oraz symbol narodowy. Odlany z brązu przez norymberskiego ludwisarza Hansa Behema po raz pierwszy zabrzmiał dla krakowian 15 lipca 1521 roku. Choć pierwotnie nazywano go magna campana regia (wielki dzwon królewski), to z czasem utrwaliło się miano Zygmunta na cześć fundatora – króla Zygmunta I Starego. Zawieszenie potężnego dzwonu w katedrze wawelskiej było zarówno wyrazem królewskiej religijności, jak też narzędziem monarszej propagandy politycznej. Świadczy o tym inskrypcja, którą z łaciny można tłumaczyć następująco: „BOGU NAJLEPSZEMU, NAJWIĘKSZEMU I DZIEWICY BOGARODZICY, ŚWIĘTYM PATRONOM SWOIM, ZNAKOMITY ZYGMUNT KRÓL POLSKI TEN DZWON GODNY WIELKOŚCI UMYSŁU I CZYNÓW SWOICH KAZAŁ WYKONAĆ ROKU ZBAWIENIA 1520”. Od pięciu wieków dźwięk Zygmunta wyznacza rytm świąt kościelnych i państwowych, a także oznajmia ważne wydarzenia. W przeszłości odzywał się podczas wjazdów przedkoronacyjnych i koronacji królewskich, pogrzebów monarszych i w dziękczynieniu za zwycięstwa w bitwach. Od XIX wieku dzwonienie Zygmuntem towarzyszy pogrzebom znamienitych postaci i obchodom ważnych rocznic. W ciągu roku odbywają się 24 dzwonienia zwyczajne, których kalendarz publikuje Parafia Archikatedralna. Trwają od 7 do 8 minut, podczas gdy czas dzwonień nadzwyczajnych wynosi około 15 minut.
Do ręcznego rozkołysania dzwonu, ważącego wraz z oprzyrządowaniem 12 600 kg, konieczna jest zespołowa praca aż 12 dzwonników pociągających za liny. W Bractwie Dzwonników Wawelskich zrzeszonych jest około 30 osób, wśród których znajdziemy profesorów uczelni, dyrektorów przedsiębiorstw, przedstawicieli wolnych zawodów, studentów. Dzwonienie Zygmuntem jest posługą przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Zwierzchnikiem dzwonników jest proboszcz katedry wawelskiej, który po zakończonej pracy wypłaca dzwoniącym symboliczną „grzywnę”, po zejściu z wieży wydawaną w kawiarni na regenerację utraconych sił.
Galeria
Dzwonienie Zygmuntem, 2023, fot. Jakub Zawadziński
Dzwon Zygmunt, 2023, fot. Jakub Zawadziński
Sprawdź w tym tygodniu
-
Babski Comber
Najstarsza wzmianka o babskim combrze odnosi się do końca XVI wieku. Zwyczaj miał opisać anonimowy autor zaginionego obecnie druku „Gregoryanki”, który został wydany w 1600 roku. Opisano w nim różne zwyczaje i zabawy, głównie żakowskie. Wśród nich wspomniany został też babski cząber, czyli opis zachowania krakowski
-
Odpust św. Jacka i poświęcenie kłosów
W dominikańskim kościele Św. Trójcy wyjątkowym dniem jest 17 sierpnia, gdy przypada wspomnienie św. Jacka Odrowąża. W ramach tego wydarzenia ma miejsce uroczysta msza święta, po której następuje obrzęd poświęcenia kłosów zbóż, a także wystawienie relikwii św. Jacka. Ponadto wierni mogą odwiedzić grób świętego, który znajduje się na pię
-
Dzwon Zygmunt
Dzwon Zygmunt – jeden z dźwiękowych emblematów Krakowa oraz symbol narodowy. Odlany z brązu przez norymberskiego ludwisarza Hansa Behema po raz pierwszy zabrzmiał dla krakowian 15 lipca 1521 roku. Choć pierwotnie nazywano go magna campana regia (wielki dzwon królewski), to z czasem utrwaliło się miano Zygmunta na cześć fundato
-
Matki Boskiej Zielnej
Matki Boskiej Zielnej to ludowa nazwa święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, które w Kościele katolickim jest obchodzone 15 sierpnia. Mimo że dogmat wiary o Wniebowzięciu został ogłoszony przez papieża Piusa XII dopiero w 1950 roku, samo święto należy do najstarszych uroczystości maryjnych w kalendarzu liturgicznym. Było powsze
-
Boże Narodzenie
Mimo że Boże Narodzenie obchodzimy w ostatnich dniach roku kalendarzowego, to właśnie na te święta i poprzedzający je Adwent stanowią początek roku obrzędowego. W tradycyjnych kulturach kończenie i zaczynanie cyklu rocznego było rozpisane na dłuższy odcinek czasu: rozpoczynało się późną jesienią, gdy zamiera przyroda, i trwało do wiose
-
Zielone Świątki
Zielone Świątki to ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego na apostołów, które obchodzone jest w siódmą niedzielę po Wielkanocy i kończy w Kościele okres wielkanocny. Zarazem przypada na czas przejścia od wiosny do lata, będący jednym z momentów granicznych w roku solarnym. W ludowej obrzędowości Zielonych Świątek odbijają się ślad