Emaus

Tradycyjny odpust, odbywający się w Poniedziałek Wielkanocny przy klasztorze Norbertanek na Zwierzyńcu. Wydarzeniu towarzyszą liczne kramy z zabawkami, słodyczami i pamiątkami. Szczególną popularnością cieszą się drewniane figurki Żydów i nawlekane na sznurek precelki.

Pierwsza wzmianka o krakowskim odpuście pochodzi z XVI wieku. Wtedy to, przebywający w Krakowie legat papieski pisał:

„W poniedziałek wielkanocny poszedłem oglądać kościół, który nazywają Emaus, gdzie zbiera się wielki tłum obojga płci. Wszystka młodzież i żacy zachowują dawny zwyczaj noszenia dnia tego różdżki wierzbowej, na której rozwinięte są bazie„.

Tradycja odprawiania odpustu w drugi dzień Wielkanocy sięga czasów kontrreformacji. Wtedy to, na pamiątkę opowieści biblijnej o zmartwychwstałym Chrystusie, zdążającym do wsi Emaus z uczniami, którzy go nie rozpoznali, rozpoczął się zwyczaj odwiedzania kościołów znajdujących się ówcześnie poza murami miasta.

Na początku XXI wieku pierwotny sakralny charakter odpustu został zdominowany przez aspekt ludyczny. Zwierzyniecki Emaus różni się dziś znacznie od tego sprzed stu lat. Współczesny koloryt kiermaszu tworzą głównie karuzele i liczne kramy.

Emausowe smakołyki: pierniki (najczęściej w kształcie serca z napisem z lukru),  miodek turecki, makagigi (grylażowe ciasteczka z makiem i miodem), daktyle, różańce z ciasta lub piernika, wata cukrowa.

Emausowe zabawki: karuzele, huśtawki, katarynki z papużkami wyciągającymi losy, pióropusze z kolorowych bibułek, trąby „jerychońskie” z papieru, fujarki, harmonijki, trąbki, ptak klepak, jojo, grzechotki, dzwonki gliniane, drewniane siekierki, ptaszki drewniane (ze Stryszawy), figurki na sprężynkach, kolorowe balony.

Cytaty:

• „Podczas popularnego odpustu Emaus „na stołach pyszniły się cukierki, pierniki, wianki obwarzanków, czyli bajgli, stosy słonych sztangli i dmuchanych ciast, serca i serduszka, cukry do lizania”.

Władysław Krygowski, W moim Krakowie nad wczorajszą Wisłą, Kraków 1980

• „Czasem dla dywersji kupują od przekupek w kramach za parę groszy fujarkę, harmonijkę lub różaniec z białych i różowych okrągłych pierników, które zastępują paciorki”.

Irena Homola i Bolesław Łopuszański, Kapitan i dwie panny, Kraków 1980