Emaus

Dane
-
Nazwa:
Emaus
-
Od kiedy zwyczaj lub obrzęd jest datowany:
XVI wiek
-
Data zaniku zwyczaju lub obrzędu:
-
Dzielnica:
7
-
Adres:
ul. Kościuszki 88
Tradycyjny odpust, odbywający się w Poniedziałek Wielkanocny przy klasztorze Norbertanek na Zwierzyńcu. Wydarzeniu towarzyszą liczne kramy z zabawkami, słodyczami i pamiątkami. Szczególną popularnością cieszą się drewniane figurki Żydów i nawlekane na sznurek precelki.
Pierwsza wzmianka o krakowskim odpuście pochodzi z XVI wieku. Wtedy to, przebywający w Krakowie legat papieski pisał:
„W poniedziałek wielkanocny poszedłem oglądać kościół, który nazywają Emaus, gdzie zbiera się wielki tłum obojga płci. Wszystka młodzież i żacy zachowują dawny zwyczaj noszenia dnia tego różdżki wierzbowej, na której rozwinięte są bazie„.
Tradycja odprawiania odpustu w drugi dzień Wielkanocy sięga czasów kontrreformacji. Wtedy to, na pamiątkę opowieści biblijnej o zmartwychwstałym Chrystusie, zdążającym do wsi Emaus z uczniami, którzy go nie rozpoznali, rozpoczął się zwyczaj odwiedzania kościołów znajdujących się ówcześnie poza murami miasta.
Na początku XXI wieku pierwotny sakralny charakter odpustu został zdominowany przez aspekt ludyczny. Zwierzyniecki Emaus różni się dziś znacznie od tego sprzed stu lat. Współczesny koloryt kiermaszu tworzą głównie karuzele i liczne kramy.
Emausowe smakołyki: pierniki (najczęściej w kształcie serca z napisem z lukru), miodek turecki, makagigi (grylażowe ciasteczka z makiem i miodem), daktyle, różańce z ciasta lub piernika, wata cukrowa.
Emausowe zabawki: karuzele, huśtawki, katarynki z papużkami wyciągającymi losy, pióropusze z kolorowych bibułek, trąby „jerychońskie” z papieru, fujarki, harmonijki, trąbki, ptak klepak, jojo, grzechotki, dzwonki gliniane, drewniane siekierki, ptaszki drewniane (ze Stryszawy), figurki na sprężynkach, kolorowe balony.
Cytaty:
- „Podczas popularnego odpustu Emaus „na stołach pyszniły się cukierki, pierniki, wianki obwarzanków, czyli bajgli, stosy słonych sztangli i dmuchanych ciast, serca i serduszka, cukry do lizania”.
Władysław Krygowski, W moim Krakowie nad wczorajszą Wisłą, Kraków 1980
- „Czasem dla dywersji kupują od przekupek w kramach za parę groszy fujarkę, harmonijkę lub różaniec z białych i różowych okrągłych pierników, które zastępują paciorki”.
Irena Homola i Bolesław Łopuszański, Kapitan i dwie panny, Kraków 1980
Galeria
Wideo
Sprawdź w tym tygodniu
-
Matki Boskiej Zielnej
Matki Boskiej Zielnej to ludowa nazwa święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, które w Kościele katolickim jest obchodzone 15 sierpnia. Mimo że dogmat wiary o Wniebowzięciu został ogłoszony przez papieża Piusa XII dopiero w 1950 roku, samo święto należy do najstarszych uroczystości maryjnych w kalendarzu liturgicznym. Było powsze
-
Boże Narodzenie
Mimo że Boże Narodzenie obchodzimy w ostatnich dniach roku kalendarzowego, to właśnie na te święta i poprzedzający je Adwent stanowią początek roku obrzędowego. W tradycyjnych kulturach kończenie i zaczynanie cyklu rocznego było rozpisane na dłuższy odcinek czasu: rozpoczynało się późną jesienią, gdy zamiera przyroda, i trwało do wiose
-
Zielone Świątki
Zielone Świątki to ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego na apostołów, które obchodzone jest w siódmą niedzielę po Wielkanocy i kończy w Kościele okres wielkanocny. Zarazem przypada na czas przejścia od wiosny do lata, będący jednym z momentów granicznych w roku solarnym. W ludowej obrzędowości Zielonych Świątek odbijają się ślad
-
Święto Trzech Króli
Uroczystość Objawienia Pańskiego (Epifanii) jest jednym z najstarszych świąt, które ustanowił Kościół. Powstało w Egipcie w III wieku. W początkowych wiekach chrześcijaństwa obchodzono w tym dniu kilka wydarzeń: Boże Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, Chrzest Jezusa w Jordanie oraz pierwszy publiczny cud Jezusa podczas wesela w Kanie Gal
-
Wszystkich Świętych
Początek listopada to w polskiej kulturze tradycyjnie czas wspominania zmarłych i odwiedzin ich grobów. Uroczystość ku czci wszystkich zbawionych sięga genezą wczesnego średniowiecza. Początkowo była obchodzona w pierwszą niedzielę po święcie Zesłania Ducha Świętego, lecz w 731 r. papież Grzegorz III przeniósł to święto na dzień 1 list
-
Wielka Parada Smoków
Tradycyjnie, już od ponad 20 lat w na początku czerwca smoki biorą we władanie Kraków. Odbywająca się wówczas Wielka Parada Smoków jest dwudniowym wydarzeniem plenerowym, które w 2023 r. przypada w dniach 3-4 czerwca. Smoczy temat odnosi się do legendy o Smoku Wawelskim w wersji z Szewczykiem Dratewką. Organizatorem wydarzenia jest Tea