Opowiedz mi miasto

Prawosławny rok obrzędowy

Dane

  • Nazwa:

    Prawosławny rok obrzędowy

  • Od kiedy zwyczaj lub obrzęd jest datowany:

  • Data zaniku zwyczaju lub obrzędu:

  • Dzielnica:

    1

  • Adres:

    ul. Szpitalna 24

Rok liturgiczny w Cerkwi, tak jak w innych kościołach wschodnich, rozpoczyna się 1 września, 14 zgodnie z kalendarzem juliańskim, liczonym zgodnie z tradycją bizantyjską od stworzenia świata. Oprócz Wielkanocy i tzw. Dwunastu Świąt Głównych występuje w cerkiewnym roku liturgicznym cały szereg świąt pomniejszych lub obchodzonych jedynie przez poszczególne autokefaliczne kościoły, a nawet parafie, w przeciwieństwie do świąt powszechnych.

Narodzenie Najświętszej Marii Panny – Kościół wschodni przeważnie celebruje dzień „narodzin dla nieba” czyli wspomnienie śmierci danego świętego. Jedyny wyjątek stanowi Narodzenie Najświętszej Marii Panny i św. Jana Chrzciciela. Narodzenie NMP jest pierwszym świętem w kalendarzu liturgicznym, obchodzonym 8 (21) września. Poprzedza je całonocne czuwanie, podczas którego czytane są paremie, zawierające teksty biblijne. Scena narodzenia Najświętszej Marii Panny należy do najczęstszych motywów w sztuce sakralnej.

Ofiarowanie Bogurodzicy do świątyni. W kościołach wschodnich Matka Boska cieszy się szczególnym rodzajem kultu. W roku liturgicznym obchodzonych jest kilka ważnych świąt na cześć Najświętszej Marii Panny. Jednym z nich jest Ofiarowanie (Wprowadzenie) Bogurodzicy do świątyni, które podobnie jak w Kościele zachodnim, przypada 21 listopada. Zgodnie z tradycją wschodnią święto trwa 5 dni, podczas których wierni wielbią i wysławiają Maryję, która z pokora i oddaniem wsłuchała się w Słowo Boże. Scena Ofiarowania jest chętnie wykorzystywana przez artystów sztuki cerkiewnej.

Boże Narodzenie (Rożdiestwo Christowo) należy do najważniejszych świąt dla chrześcijan. Zostało ustanowione na pamiątkę narodzin Jezusa Chrystusa, obchodzone jest 25 grudnia (7 stycznia). Prawosławie świętuje Boże Narodzenie niezwykle uroczyście. Poprzedza je tak samo jak przed Zmartwychwstaniem 40 dniowy post, nazywany filipowym, ponieważ rozpoczyna się w dniu, w którym wspominany jest św. Filipa. Dwie niedziele przed Bożym Narodzeniem mają szczególny charakter, poświęcone są bogobojnym mężom ze Starego Testamentu wierzącym w nadejście Mesjasza i przodkom Chrystusa. W Wigilię, nazywaną soczelnikom od słowa socziwo – czyli gotowanej kaszy z dodatkiem słodkich przypraw, obowiązuje post ścisły. W tym dniu rano odprawia się tzw. wielkie godziny kanoniczne, a następnie wieczernię. Tradycją, podobnie jak w Kościele zachodnim, jest śpiewanie kolęd oraz ubieranie drzewka choinkowego, wiecznie zielone drzewo symbolizować ma życie wieczne, a płomienie świec Prawdę Chrystusa.

Święto Chrztu Pańskiego (tzw. Bohojawlenije czyli Objawienie) należy w kalendarzu liturgicznym do 12 Głównych Świąt. Obchodzone jest 6 (19) stycznia i trwa do 14 (27 stycznia). Święto podobnie jak Boże Narodzenie poprzedzają wielkie godziny kanoniczne. Podczas Chrztu Pańskiego dwukrotnie sprawowany jest obrzęd święcenia wody, w przeddzień w świątyni, a następnie na rzece lub jeziorze. Ta poświęcona woda, tzw. jordańska, jest potem przechowywana przez wiernych i traktowana jako źródło łask. Po tym święcie kapłani prawosławni przychodzą z wizytą do wiernych na wzór Chrystusa, który swoją publiczną działalność rozpoczął po chrzcie nad Jordanem

Spotkanie Pańskie obchodzone jest 40 dni po Bożym Narodzeniu, czyli 2 (15) lutego na pamiątkę ofiarowania Chrystusa do świątyni. Posiada jeden dzień przed i siedem poświątecznych. Rozpoczyna się całonocnym czuwaniem. Podczas Spotkania Pańskiego święci się świece gromniczne, które mają chronić domy wiernych od kataklizmów. Świece te otaczane są szczególną czcią w kościołach wschodnich, wkłada się je w ręce umierającym jako wyraz ich wiary. Kolejnym zwyczajem jest przynoszenie do świątyni niemowląt 40 dni po ich narodzeniu.

Wielkanoc (Pascha) to najważniejsze święto dla wszystkich chrześcijan. We wszystkich kościołach wschodnich obchodzone jest w szczególny sposób. Poprzedza je czterdziestodniowy post, przez prawosławnych wiernych przestrzegany ściślej niż w Kościele Katolickim. Najbardziej podniosły charakter ma Święty Tydzień (tzw. swietłaja siedmica), rozpoczynający się w Niedzielę Palmową, obchodzoną na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. Misterium wielkanocne rozpoczyna się o północy w Wielką Sobotę. Płaszczenica, całun symbolizujący Grób Chrystusa, zostaje odniesiona do ołtarza, gdzie pozostaje aż do zakończenia Paschy. Na znak Zmartwychwstania otwierane są także królewskie (carskie) wrota czyli środkowa część ikonostasu. Uroczysta procesja wokół świątyni oznajmia wszem i wobec zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią. Kapłan święci arios, chleb z wizerunkiem Chrystusa, symbolizującego, że Chrystus stał się prawdziwym chlebem. Przez cały tydzień powtarzana jest liturgia z pierwszego dnia Paschy, królewskie wrota pozostają otwarte. Wierni w okresie wielkanocnym obdarowują się kolorowymi jajkami, znakiem nowego życia.

Zesłanie Ducha Świętego (Pięćdziesiątnica lub Święto Trójcy Świętej) obchodzone jest w 8 niedzielę po Zmartwychwstaniu. Przez Zesłanie Ducha Świętego w pełni objawiona została tajemnicy Trójcy Świętej. Podczas święta dekoruje się świątynie zielonymi gałązkami i kwiatami. Pięćdziesiątnicę poprzedza całonocne czuwanie, święto trwa łącznie, w czasie których w środy i piątki nie obowiązuje post.

Powiązania (1)

Wideo

Aktualności

Sprawdź w tym tygodniu

  • Babski Comber

    Najstarsza wzmianka o babskim combrze odnosi się do końca XVI wieku. Zwyczaj miał opisać anonimowy autor zaginionego obecnie druku „Gregoryanki”, który został wydany w 1600 roku. Opisano w nim różne zwyczaje i zabawy, głównie żakowskie. Wśród nich wspomniany został też babski cząber, czyli opis zachowania krakowski

                            
  • Odpust św. Jacka i poświęcenie kłosów

    W dominikańskim kościele Św. Trójcy wyjątkowym dniem jest 17 sierpnia, gdy przypada wspomnienie św. Jacka Odrowąża. W ramach tego wydarzenia ma miejsce uroczysta msza święta, po której następuje obrzęd poświęcenia kłosów zbóż, a także wystawienie relikwii św. Jacka. Ponadto wierni mogą odwiedzić grób świętego, który znajduje się na pię

                            
  • Dzwon Zygmunt

    Dzwon Zygmunt – jeden z dźwiękowych emblematów Krakowa oraz symbol narodowy. Odlany z brązu przez norymberskiego ludwisarza Hansa Behema po raz pierwszy zabrzmiał dla krakowian 15 lipca 1521 roku. Choć pierwotnie nazywano go magna campana regia (wielki dzwon królewski), to z czasem utrwaliło się miano Zygmunta na cześć fundato

                            
  • Matki Boskiej Zielnej

    Matki Boskiej Zielnej to ludowa nazwa święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, które w Kościele katolickim jest obchodzone 15 sierpnia. Mimo że dogmat wiary o Wniebowzięciu został ogłoszony przez papieża Piusa XII dopiero w 1950 roku, samo święto należy do najstarszych uroczystości maryjnych w kalendarzu liturgicznym. Było powsze

                            
  • Boże Narodzenie

    Mimo że Boże Narodzenie obchodzimy w ostatnich dniach roku kalendarzowego, to właśnie na te święta i poprzedzający je Adwent stanowią początek roku obrzędowego. W tradycyjnych kulturach kończenie i zaczynanie cyklu rocznego było rozpisane na dłuższy odcinek czasu: rozpoczynało się późną jesienią, gdy zamiera przyroda, i trwało do wiose

                            
  • Zielone Świątki

    Zielone Świątki to ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego na apostołów, które obchodzone jest w siódmą niedzielę po Wielkanocy i kończy w Kościele okres wielkanocny. Zarazem przypada na czas przejścia od wiosny do lata, będący jednym z momentów granicznych w roku solarnym. W ludowej obrzędowości Zielonych Świątek odbijają się ślad