Konkurs Szopek Krakowskich

Dane
-
Nazwa:
Konkurs Szopek Krakowskich
-
Od kiedy zwyczaj lub obrzęd jest datowany:
21-12-1937
-
Data zaniku zwyczaju lub obrzędu:
-
Dzielnica:
1
-
Adres:
Rynek Główny
Krakowski zwyczaj „chodzenia” z szopką po domach sięga XIX wieku. Jednak po I wojnie światowej zaczął powoli zanikać. By szopkarskie tradycje zachować dla następnych pokoleń, Jerzy Dobrzycki (1900-1972), kierujący magistrackim działem propagandy, w 1937 roku zorganizował pierwszy Konkurs Szopek Krakowskich. Po II wojnie światowej konkursy wznowiono, a ich organizacji podjęło się Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, kontynuujące tę tradycję do dziś. Celem konkursu jest zachowanie i rozwijanie szopkarskich tradycji Krakowa, których wykrystalizowany w ciągu kilkudziesięciu lat efekt – szopka krakowska – stał się światowym fenomenem o ustalonej międzynarodowej renomie i popularności. Konkurs ma wielkie znaczenie dla promocji i popularyzacji tego wyjątkowego wytworu tradycji niematerialnego dziedzictwa
Szopka krakowska jest twórczym przedstawieniem sceny narodzin Jezusa Chrystusa w otoczeniu nawiązującym do architektury i tradycji Krakowa. Budowla wyróżnia się ozdobną konstrukcją – najczęściej wielobarwną, symetryczną, wielopoziomową, wielowieżową i podświetlaną, zbudowaną z fantazyjnie przetworzonych, zminiaturyzowanych i połączonych ze sobą elementów architektonicznych zabytków Krakowa z lalkami lub figurkami postaci wywodzących się z tradycji chrześcijańskiej i związanych z Krakowem. Figurki upozowane są w różne scenki lub poruszane za pomocą mechanizmu. Przedstawiają historie biblijne, a także typowe dla Krakowa zwyczaje, legendy, postacie i współczesne im problemy.
Co roku w pierwszy czwartek grudnia szopkarze przynoszą swoje prace na Rynek Główny i ustawiają je na stopniach pomnika Adama Mickiewicza, gdzie można je podziwiać od 10.00 do 12.00. Po hejnale krakowskim o godz. 12.00 wyrusza korowód szopek wokół Rynku prowadzony przez kapelę ludową z Bronowic, który prowadzi na scenę, gdzie następuje prezentacja szopek i szopkarzy. Następnie twórcy przenoszą swoje dzieła do Pałacu Krzysztofory, gdzie zostaną ocenione przez Jury, składające się m.in. z historyków, etnografów, historyków sztuki, architektów, plastyków.
Wyjątkowość zjawiska podkreśla wpisanie go w 2014 roku na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Ponadto od roku 2018 tradycja wykonywania szopek jest pierwszym wpisem z Polski na Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO.
Powiązania (77)
- Wpis szopkarstwa krakowskiego na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO
- Adam Samborski
- Andrzej Borucki
- Andrzej Malik
- Andrzej Morański
- Andrzej Nowicki
- Anna i Rozalia Malik
- Antoni Karwala
- Antoni Wojciechowski
- Antoni Wołek
- Barbara Hopkowicz
- Bartłomiej Bieda
- Bronisław Pięcik
- Dariusz Czyż
- Edward Markowski
- Edward Romanik
- Eugeniusz Wołkowicz
- Ferdynand Kijak-Solowski
- Ferdynand Sadowski
- Filip Fotomajczyk
- Franciszek Tarnowski
- Jacek Głuch
- Jakub Zawadziński
- Jan Bieda
- Jan Jędrszczyk
- Jan Kirsz
- Jan Malik (z ul. Lubicz)
- Joanna i Piotr Stremeccy
- Katarzyna Racka
- Kazimierz Rozpędzik
- Kazimierz Stopiński
- Kazimierz Wiatr
- Krzysztof Dębski
- Krzysztof Pękalski
- Leszek Zarzycki
- Lucyna Paczyńska
- Maciej Moszew
- Marek Głuch
- Marek Markowski
- Marian Ćmielowski
- Marian Dłużniewski
- Marian Przedpelski
- Marian Więcek
- Marzena Dłużniewska
- Michał Wincencik
- Mieczysław Marchwian
- Mirosław Dziwisz
- Paweł Nawała
- Piotr Michalczyk
- Roman Sochacki
- Roman Woźniak
- Ryszard Kijak
- Stanisław Guńkiewicz
- Stanisław Malik
- Stanisław Paczyński
- Stanisław Romanik
- Stefan Kawecki
- Stefan Mitka
- Tadeusz Gillert
- Tadeusz Ruta
- Tadeusz Żmirek
- Teresa Kurkiewicz
- Wacław Morys
- Wiesław Barczewski
- Witold Głuch
- Witold Kawecki
- Władysław Owsiński
- Władysław Słaboński
- Władysław Turski
- Włodzimierz Malik
- Włodzimierz Łesyk
- Wojciech Leleń
- Zbigniew Gillert
- Zbigniew Grzech
- Zbigniew Łach
- Zdzisław Dudzik
- Zygmunt Grabarski
Bibliografia (3)
Galeria

Szopki pod pomnikiem Adama Mickiewicza w czasie 70. Konkursu Szopek Krakowskich, 2012, fot. Andrzej Janikowski

Szopki pod pomnikiem Adama Mickiewicza w czasie 70. Konkursu Szopek Krakowskich, 2012, fot. Andrzej Janikowski
Wideo
Sprawdź w tym tygodniu
-
Matki Boskiej Zielnej
Matki Boskiej Zielnej to ludowa nazwa święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, które w Kościele katolickim jest obchodzone 15 sierpnia. Mimo że dogmat wiary o Wniebowzięciu został ogłoszony przez papieża Piusa XII dopiero w 1950 roku, samo święto należy do najstarszych uroczystości maryjnych w kalendarzu liturgicznym. Było powsze
-
Boże Narodzenie
Mimo że Boże Narodzenie obchodzimy w ostatnich dniach roku kalendarzowego, to właśnie na te święta i poprzedzający je Adwent stanowią początek roku obrzędowego. W tradycyjnych kulturach kończenie i zaczynanie cyklu rocznego było rozpisane na dłuższy odcinek czasu: rozpoczynało się późną jesienią, gdy zamiera przyroda, i trwało do wiose
-
Zielone Świątki
Zielone Świątki to ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego na apostołów, które obchodzone jest w siódmą niedzielę po Wielkanocy i kończy w Kościele okres wielkanocny. Zarazem przypada na czas przejścia od wiosny do lata, będący jednym z momentów granicznych w roku solarnym. W ludowej obrzędowości Zielonych Świątek odbijają się ślad
-
Święto Trzech Króli
Uroczystość Objawienia Pańskiego (Epifanii) jest jednym z najstarszych świąt, które ustanowił Kościół. Powstało w Egipcie w III wieku. W początkowych wiekach chrześcijaństwa obchodzono w tym dniu kilka wydarzeń: Boże Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, Chrzest Jezusa w Jordanie oraz pierwszy publiczny cud Jezusa podczas wesela w Kanie Gal
-
Wszystkich Świętych
Początek listopada to w polskiej kulturze tradycyjnie czas wspominania zmarłych i odwiedzin ich grobów. Uroczystość ku czci wszystkich zbawionych sięga genezą wczesnego średniowiecza. Początkowo była obchodzona w pierwszą niedzielę po święcie Zesłania Ducha Świętego, lecz w 731 r. papież Grzegorz III przeniósł to święto na dzień 1 list
-
Wielka Parada Smoków
Tradycyjnie, już od ponad 20 lat w na początku czerwca smoki biorą we władanie Kraków. Odbywająca się wówczas Wielka Parada Smoków jest dwudniowym wydarzeniem plenerowym, które w 2023 r. przypada w dniach 3-4 czerwca. Smoczy temat odnosi się do legendy o Smoku Wawelskim w wersji z Szewczykiem Dratewką. Organizatorem wydarzenia jest Tea